Αγρίλης
Αρχικα Χρονια
Το ετυμολογικό της λέξης Αγρίλης, οφείλεται πιθανότατα στο παλιό κάμπο της περιοχής, με τις πολλές αγριλιές.
Το πότε ακριβώς σχηματίστηκε ο οικισμός του Αγρίλη δεν είναι γνωστό. Από την ανεύρεση πάντως κάποιων παλαιών ρωμαϊκών τάφων που έχουν βρεθεί από παλιά, συμπεραίνεται πως ο Αγρίλης κατοικείτο από τη ρωμαϊκή εποχή και φαίνεται μάλιστα πως είχε και κάποια ιδιαίτερη ακμή κατά τους βυζαντινούς χρόνους. ∆εν νοείται εξ άλλου να υπάρχει στον Αγρίλη ένα τόσο όμορφο και τόσο αξιόλογο βυζαντινό εκκλησάκι, χωρίς να συνυπάρχει και μια μικρή ακμάζουσα κοινωνία γύρω του. Από ίχνη ενός παλιού λιθόστρωτου δρόμου που έχουν βρεθεί, φαίνεται πως ο Αγρίλης υπήρξε το λιμανάκι εκείνο, που από τη βυζαντινή ακόμη περίοδο, εξυπηρετούσε όλη τη περιοχή της ενδοχώρας.Μάλιστα υπήρχε οδική σύνδεση Χριστιάνων – Αγρίλη, με πλακόστρωτο δρόμο.
Ο Αγρίλης μας με το απέραντο Ιόνιο που πάνω του καθρεφτίζονται τα κόκκινα ηλιοβασιλέματα και τα θεϊκά φεγγάρια που κάνουν την σκέψη μας να χάνεται…
Φραγκοκρατια - Βυζαντιο
Περί το 1300 μ.Χ. επί Φραγκοκρατίας, η περιοχή του Αγρίλη
ανήκε στο βαρόνο της Αρκαδιάς Κεντηρίωνα Β΄ Ζαχαρία, κόρη του οποίου
παντρεύτηκε ο Θωμάς Παλαιολόγος, αδελφός του Αυτοκράτορα Κωνσταντί-
νου Παλαιολόγου, που ήταν γνωστός ως «∆εσπότης του Μορέως». [Από το
Γενοβέζο αυτό βαρόνο, υπήρχε παλιά στα Φιλιατρά και το τοπωνύμιο «Ζαχα-
ριάνικα», στη περιοχή όπου σήμερα είναι το πάρκο των Φιλοπροόδων με το
εκκλησάκι της Βλαχέρνας]. Ο Θωμάς Παλαιολόγος λοιπόν, συνήθιζε να έρχε-
ται για κυνήγι στη λογγόδη περιοχή του Αγρίλη μαζί με τον αδελφό του, τον
Ιωάννη Παλαιολόγο τον Η΄, που υπήρξε κι αυτός αυτοκράτορας του Βυζα-
ντίου και στον οποίον αποδίδεται η ανέγερση του μικρού βυζαντινού ναού της
Παναγίας της Αγριλιώτισσας,
Τουρκοκρατια
Ο μικρός λοιπόν οικισμός που υπήρχε παλιά στον Αγρίλη, έπεσε στη παρακμή μετά τη πτώση του Βυζαντίου και ιδιαίτερα μετά το 1715, όταν οι Τούρκοι έδιωξαν τους Φράγκους, για να μείνουν στη περιοχή αυτή μέχρι το 1821. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι Αγριλιώτες αναγκάστηκαν να φύγουν προς την ενδοχώρα, από το φόβο των πολλών επιδρομών που είχαν υποστεί από τους πειρατές τηςθάλασσας. Μερικοί πήγαν στα Φιλιατρά και άλλοι μετακινήθηκαν προς το Χαλαζόνι, αρχικά μεν στο Κάμπο του Χαλαζονιού και αργότερα εκεί όπου βρίσκεται το σημερινό Χαλαζόνι. Όταν λοιπόν έφυγαν
οι Φράγκοι και ιδιαίτερα ο Ενετός Ντόρια, που ήταν ο φόβος και ο τρόμος των πειρατών της περιοχής, οι Μπαρμπερινοί και Αλτζερίνοι κουρσάροι σήκωσαν κεφάλι, και άφοβα πλέον ύψωσαν τότε τη μαύρη σημαία στο κατάρτι της γαλέρας τους, διασχίζοντας τις θάλασσες και σκορπίζοντας τη φρίκη στους θαλασσινούς και σε όσους ακόμη έμεναν κοντά στα παράλια μέρη. Ένα άγριο τέτοιο κούρσεμα έγινε τότε και στον Αγρίλη, που έμεινε γνωστό στη τοπική μας ιστορία και που υπάρχει μάλιστα και αναφορά του γεγονότος αυτού, στο βιβλίο «Θρύλοι και παραδόσεις του Ελληνικού Λαού», του
Καθηγητή Λάμπρου.
Η χρυση εποχη της σταφιδας
Στα τέλη του 19ου αιώνα ξεκίνησε στην ευρύτερη περιοχή η καλλιέργεια και το εμπόριο της σταφίδας.
Ο Αγρίλης ήταν τότε το επίκεντρο όλης της σταφιδοκαλλιέργειας και όλου του
σταφιδεμπορίου της ευρύτερης περιοχής των Φιλιατρών. Η εποχή της Σταφίδας,
ήταν πράγματι ο χρυσούς αιών του Αγρίλη και των Φιλιατρών. Κάθε άλλη καλλιέρ-
γεια παραμερίστηκε ολοσχερώς και όλοι άρχισαν να φυτεύουν σταφίδα. Ο κάμπος
του Αγρίλη πρασίνισε. Και στην άκρη της ακτής, έσμιγε το πράσινο με το γαλάζιο της
θάλασσας, …σπονδή στο είδωλο του κόσμου. Ο Αγρίλης είχε μεταβληθεί από το
1850, σε Γη της Επαγγελίας!. Το ξελόγγομα της αγριλιάς άρχισε το 1838 και ολο-
κληρώθηκε το 1843. Το 1860, ο Αγρίλης βρισκόταν στην ακμή της σταφιδοκαλλιέργειας.
εικοστος Αιωνας
Το 1901 οι Ευρωπαίοι σταφιδοπαραγωγοί έλυσαν με επιτυχία το πρόβλημα της φυλλοξήρας στις σταφιδοκαλλιέργειες και, σαν συνέπεια, αρχίζει να φθίνει η οικονομία του Αγρίλη, ο οποίος ακολουθεί την ίδια πορεία παρακμής με τα Φιλιατρά.
Από το 1950 αρχίζουν οι «ποτιστικές καλλιέργειες».
Από το 1970 ο Σύλλογος «Όμιλος Φίλων Αγρίλη» προσφέρει σημαντικότατο έργο στη πρόοδο του Αγρίλη.
Στον Αγρίλη υπάρχει και το «Κάστρο των Παραμυθιών». Ένα έργο
αμφισβητούμενης αισθητικής που όμως προσελκύει πολλούς επισκέπτες. Είναι
ένα από τα έργα που προσέφερε στη πόλη του ο Χαράλαμπος Φουρναράκης.
Σήμερα ο Αγρίλης, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες, προσελκύει πολλούς επισκέπτες στις αθλητικές του εγκαταστάσεις, για φαγητό στη Μπαράκα και καφέ στο Μύλο.
Εκτενής εξιστόριση της ίδρυσης και πορείας του ΟΦΑ από το 1970 μέχρι το 2003 υπάρχει στο βιβλίο “Ο Αγρίλης μας” του συγχωριανού μας Κώστα Α. Σπανού, όπου παρατίθεται πλήθος στοιχείων για την ιστορία του Αγρίλη και την πορεία του το χρόνο αλλά και στο χώρο (κατά κάποιο τρόπο) αφού πολλές φορές οι κάτοικοι χρειάστηκε να ζητήσουν καταφύγιο σε άλλες περιοχές από το φόβο των επιδρομών. Από το συγκεκριμένο βιβλίο έχουν αντληθεί και τα κείμενα αυτής της σελίδας